Trưởng thành là khi ta biết mạnh dạn nói: "Không!"

Sau nhiều năm tạo dựng “hình tượng” của một kẻ hứa lèo, gây thất vọng cho bạn bè hết lần này tới lần khác, tôi nhận ra rằng, việc thành thật với bản thân - và bạn bè, về lý do bạn muốn hay không muốn tới một buổi gặp mặt, sẽ khiến cả đôi bên đỡ căng thẳng và đó thực sự là một hành động tử tế.

Tôi nhớ khi mình khoảng 20 tuổi, bạn bè vẫn thường gọi tôi là một đứa chuyên hứa lèo. Tôi nổi tiếng là người hào hứng nghĩ ra các vụ hẹn gặp, lúc nào cũng sôi nổi lên ý tưởng, sắp xếp cuộc hẹn và rủ mọi người nhưng đến ngày hẹn gặp, tôi biến mất. Tôi không nhớ mình đã hủy bao chuyến đi Đà Lạt hay những buổi cà phê hủy ngay trước giờ G không còn quá lạ lẫm. Tôi biết điều đó không hay ho gì nhưng tin tôi đi, khi lên kế hoạch cho một cuộc gặp gỡ, nó thực sự xuất phát từ mong muốn của tôi: Tôi quý mến bạn bè, muốn gặp gỡ họ.

Một ngày trước các cuộc gặp gỡ, tôi thường cảm thấy căng thẳng, đôi khi là toát mồ hôi. Sau một ngày dài bạc mặt ở văn phòng, lao qua những con đường trung tâm Quận 1 để về nhà, tôi mệt mỏi và chẳng muốn tiếp xúc với ai cả. Những ngày như vậy, điều duy nhất tôi muốn làm là kiếm một ổ bánh mì hay cái gì đó cũng được, mua lẹ lẹ rồi về nhà, nằm dài trên giường thở, ăn tối qua loa rồi ngồi xem tivi hay nghỉ ngơi. Sau nhiều năm tạo dựng “hình tượng” của một kẻ hứa lèo, gây thất vọng cho bạn bè hết lần này tới lần khác, tôi nhận ra rằng, việc thành thật với bản thân - và bạn bè, về lý do bạn muốn hay không muốn tới một buổi gặp mặt, sẽ khiến cả đôi bên đỡ căng thẳng và đó thực sự là một hành động tử tế.

Tôi tự hỏi điều gì khiến tôi thấy hứng thú và điều gì tôi thực sự trân trọng những tương tác với bạn bè? Tôi không thích đứng quá lâu, vì bất cứ lý do gì. Tôi không thích cảm giác phải đợi chờ thức ăn. Tôi không thích những chỗ quá đông người hay cứ phải niềm nở chào hỏi bắt tay hết người này người kia. Tôi ghét việc ăn uống ở những nơi mà tôi không thể thực sự nói chuyện với bạn bè. Một chỗ yên tĩnh ấm áp hoặc phòng khách nhà đứa bạn nào đó, vừa xem phim vừa ăn uống, dăm ba vài câu chuyện sẽ thích thú hơn. Và tốt nhất đó đều là những người tôi quen biết.

Ở tuổi gần 30, bạn sẽ cảm thấy vừa mệt mỏi nhưng cũng khát khao có thêm những cuộc trò chuyện thực sự trưởng thành. Công việc bận rộn khiến bạn cần thêm những khoảnh khắc với bạn bè, vô lo vô nghĩ nhưng yêu cầu với các cuộc trò chuyện, gặp gỡ cũng khắt khe hơn.

Khi Sài Gòn phong tỏa, tôi chợt nhận ra rằng mình cần nhiều hơn những trò chuyện và tiếp xúc với con người tới nhường nào; gọi điện Facetime, đi bộ một mình chỉ để nhìn mọi người từ xa… Dù tôi là một người không thích ra khỏi nhà, những tháng ngày làm việc từ xa và chui lủi trong 4 bức tường thực sự khiến tôi nhớ những tương tác con người, nhớ những buổi cà phê hay cuối tuần cà kê quán xá, đi xa với bạn bè. Nhưng điều đó không có nghĩa rằng, tôi sẽ lao vào tất cả các cuộc hẹn gặp hay nhất thiết phải ra ngoài nếu không có việc gì.

Một đợt giãn cách xã hội nữa có thể sẽ tới khi các quán bar, cà phê, nhà hàng… bắt đầu đóng cửa tại các thành phố lớn. Chúng ta sẽ lại “khát” việc kết nối với con người nhưng đừng để cơn khát đó khiến bạn “uống” tất cả mọi thứ. “Okie cà phê à, đi liền”, “có buổi chụp ảnh á, được đến ngay,” “họp lớp mầm non à, cũng được,” “hẹn hò giấu mặt nghe được đấy nhỉ, ở đâu thế?”

Không, có lẽ mọi thứ không phải như vậy.

Hãy thành thật với bản thân. Nếu bạn không thích năng lượng từ những đám đông, hãy từ chối các buổi hội họp đông người mà ở đó bạn chẳng muốn nói chuyện với ai. Nếu bạn không thích việc ra ngoài, có thể mời bạn bè đến nhà chơi và trò chuyện.

Tôi nhận ra rằng những khoảng thời gian diễn ra dãn cách xã hội và cả khoảng thời gian sau đó giúp tôi học cách “nói không” với những điều mình không thích và biết lựa chọn những điều ưu tiên cho cuộc sống. Những khi ở một mình giúp tôi nhận ra mình cần con người nhưng đồng thời khiến tôi tự hỏi: Mình đâu có quá nhiều thời gian để gặp tất cả mọi người, để nhận lời mọi cuộc hẹn hay đồng ý với cả những người bạn xa lạ?

Trưởng thành cho người ta một lựa chọn từ chối - từ chối một cách rõ ràng, tử tế mà ở tuổi 20, tôi không làm được điều đấy. Cô đơn trong những ngày tháng cách ly mang đến cảm giác bức bối, nhu cầu được gặp gỡ và giải tỏa cảm xúc nhưng đừng vì thế mà quên đi rằng chúng ta vẫn có lựa chọn “nói không.”

Tôi không bao giờ nghĩ, học cách “từ chối” là một điều khó khăn - đơn giản là bạn cứ nói “không, tao không rảnh,” hay “không tao không muốn đi.” Điều khó khăn thực sự là những suy nghĩ đằng sau việc từ chối: Vì chúng ta vốn luôn tìm cách nói dối quanh hay bịa ra một lý do gì đó để không hẹn gặp thay vì nói ra sự thật nên nói ra bất cứ điều gì cũng cảm giác không thật thà. Học cách thành thật với bản thân và thành thật với những người xung quanh, với bạn bè khó hơn là học cách từ chối vì suy cho cùng, thốt ra được một lời từ chối chỉ là điều cuối cùng diễn ra trong một quá trình đưa quyết định rất dài.

Để ra được một “chân lý” ấy, tôi đã trải qua một buổi tối thật dài với cô bạn thân khi sau năm lần bảy lượt từ chối đi gặp gỡ vào lúc 10:00 tối ở một quán bar trên phố Bùi Viện, cô ấy mới “quạt” tôi một trận, hỏi rằng tôi có coi trọng tình bạn này không? Tôi nghĩ chúng tôi chưa bao giờ nói chuyện với nhau thẳng thắn về những điều người kia thích hay không thích. Tôi không thích chỗ đông người, tôi không thích tiếng nhạc chát chúa, tôi ghét một đám người lạ cười nói ồn ào xung quanh và tôi ghét việc phải thức khuya quá 11 giờ. Chúng tôi không giận dữ nhưng kinh ngạc, vì sau nhiều năm quen nhau, chưa bao giờ chúng tôi nghĩ rằng đối phương lại thích hay ghét những thứ như vậy. Đơn giản vì trước đây, tôi chỉ từ chối hoặc chịu đựng đầy miễn cưỡng. Cô bạn thân của tôi cũng vậy. Tôi thở phào sau cuộc nói chuyện, sẵn sàng với những tình huống xấu nhất cho một tình bạn kết thúc vì dù sao, tôi cũng đã nói ra hết những điều mình thực sự nghĩ, không phải nghĩ ra 1001 lý do để trì hoãn các cuộc hẹn gặp kiểu vậy.

Cuối tuần đó, chúng tôi có một buổi nấu ăn tại nhà và ngồi trò chuyện cả buổi chiều - như những người trưởng thành. \

Nói cho mọi người lý do thực sự khiến bạn từ chối làm điều gì đó mang đến nhiều lợi ích hơn bạn tưởng, nó giúp bạn kết nối với bạn bè sâu sắc hơn, hiểu nhau hơn và bạn sẽ không bị làm phiền bởi những lời mời hay hoạt động bạn không thấy thoải mái. Bạn bè không gọi tôi là kẻ “hứa lèo” nữa vì tôi lúc nào cũng có mặt trong những cuộc hẹn gặp.

Và tôi thực sự hiểu, đó là những cuộc hẹn gặp mình trân trọng với những người thực sự quan trọng trong cuộc đời mình.